%0 Journal Article %T نقش جابه جایی مکانی پُرفشار عربستان و رودباد جنب‏ حاره‏ ای در الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی ترسالی‏ های شدید جنوب و جنوب‏ غرب ایران %J پژوهش های جغرافیای طبیعی %I دانشگاه تهران %Z 2008-630X %A محمدی, زینب %A لشکری, حسن %D 2018 %\ 09/23/2018 %V 50 %N 3 %P 491-509 %! نقش جابه جایی مکانی پُرفشار عربستان و رودباد جنب‏ حاره‏ ای در الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی ترسالی‏ های شدید جنوب و جنوب‏ غرب ایران %K الگوی همدید %K ترسالی %K پُرفشار جنب‏حاره‏ای عربستان %K جنوب و جنوب غرب ایران %K رودباد جنب‏حاره‏ای %K کم‏فشار سودانی %R 10.22059/jphgr.2018.249422.1007165 %X اگرچه بارش در هر اقلیمی از اهمیت اساسی برخوردار است، در اقلیم‏های خشک نقشی حیاتی در زندگی انسان‏ها پیدا می‏کند. نوار جنوبی کشور ایران در هم‏جواری دو سامانة اقلیمی مهم قرار دارد که آرایش مکانی و ساختار دینامیکی آن‏ها الگو، شدت، و گسترة بارش‏ها را تعیین می‏کند. بررسی انجام‏شده بر روی نقشة ترازهای زیرین، میانی، و بالایی وردسپهر به ‏صورت چشمی و استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که در همة ‏روزهای بارشی، در دو ترسالی شدید، منطقة پُرفشارِ عربستان جابه‏جایی شرق‏سویِ قابل ‏توجه داشته و در نمونه‏های فراگیر در شرق طول 55 درجة شرقی قرار داشته است. مهم‏ترین منبع رطوبتی در همة سامانه‏های بارشی در لایة وردسپهر زیرین دریاهای عرب و عمان هست؛ این رطوبت از طریق جریانات شرقی گردش واچرخندی پُرفشار عربستان به درون سامانة سودانی و سپس در امتداد زبانة کم‏فشار بر روی منطقه منتقل ‏شده است. درصورتی‏که در لایة میانی وردسپهر این رطوبت به‏صورت شاخه‏ای از جریانات شرقی منطقة TICZ به جلوی ناوة مدیترانه‏ای‏ـ که در این شرایط تا جنوب عرض 15 درجة شمالی گسترش داردـ فرارفت می‏شود. مناسب‏ترین موقعیت رودباد جنب‏حاره‏ای برای تشدید ناپایداری‏های لایة زیرین محدوده‏ای بین مصر تا غرب خلیج‏فارس است که هستة مرکزی رودباد در جنوب اردن استقرار می‏یابد. %U https://jphgr.ut.ac.ir/article_69790_e9340f23e12a17b0df0d512abc148803.pdf