ORIGINAL_ARTICLE
بررسی علل ناپایداری آبراههها در سطح دلتای رود کُل (غرب بندرعبّاس)
مورفولوژی و رفتار شبکهی زهکشی رودخانهها به تغییرات حاصل از فعّالیّتهای زمینساختی، دادههای رسوبشناسی و دینامیک جریان، بسیار حساس بوده و الگوی آنها تا حدِّ زیادی از این عوامل تأثیر میپذیرد. این پژوهش، تأثیر این فعّالیّتها را بر تغییرات مورفولوژی و بستر رودخانهی کُل، واقع در شمالغربی تنگهی هرمز، مورد بررسی قرار داده است. مهمترین شواهد آن، تغییر مسیرهای متعدّد این رودخانه در دورههای زمانی مختلف است. همچنین مکان این تغییر مسیرها نیز، محدودهی مشخّصی را در سطح دلتا نشان میدهد و بهنظر میرسد بیشتر تحت تأثیر حرکات زمینساختی و دینامیک جریان باشد. هدف از این پژوهش، بررسی شواهد موجود و ارزیابی تأثیر این عوامل در تغییرات بستر رود کُل در محدودهی دلتا است. برای دستیابی به این هدف و برای شناخت شیوهی عملکرد و میزان اثرگذاری عوامل گفتهشده در مورفولوژی و رفتار رودخانهی مورد مطالعه، آثار زمینساختی، ویژگیهای رسوب و دینامیک جریان مسیر آبراههی رود کُل، بهعنوان دادهها و نیز، پارهای از شاخصهای مورفومتریک بهعنوان ابزارهای مفهومی برای شناخت شیوهی عملکرد آنها و زمینساخت منطقه، مورد استفاده قرار گرفته است. سپس نتایج بهدستآمده با انجام کارهای میدانی گسترده، کنترل شدهاند. علاوهبراین، از عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای، نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی، بهعنوان ابزارهای مقایسهی زمانی و مکانی پژوهش استفاده شده است. نتایج بهدستآمده از تحلیل دادهها با شاخصهای مذکور و نیز، دادههای ژئودینامیک نشان میدهد که منطقهی مورد مطالعه تا اندازهی زیادی از فعّالیّتهای زمینساختی کواترنری متأثّر شده است با این تفاوت که میزان تأثیرگذاری فعّالیّت در همه جای آن یکسان نیست، بلکه قسمتهای بالادست بیشتر از بخشهای پاییندست دلتا از این فعّالیّتها تأثیر میپذیرند.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23945_ec5c39d643881589ed5dacd7567e162b.pdf
2012-02-20
1
15
دلتا
دینامیک رود
رود کُل
شاخص های ژئومورفیک
نوزمین ساخت
مجتبی
یمانی
myamani@ut.ac.ir
1
دانشیار دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
هیوا
علمی زاده
myamani3@ut.ac.ir
2
استادیار دانشکدهی منابع طبیعی دریا، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
شبیه سازی سطح ایستابی دشت ملایر براساس داده های هواشناسی با استفاده از شبکهی عصبی مصنوعی
برای بررسی کارایی شبکهی عصبی مصنوعی در شبیهسازی تغییرات سطح ایستابی سفرهی آب زیرزمینی دشت ملایر، از اطلاعات هواشناسی ایستگاههای تبخیرسنجی در سطح دشت، حجم آب برداشتی از سفره و مقادیر سطح ایستابی آن استفاده شد. از این اطلاعات، بهعنوان ورودی شبکهی عصبی مصنوعی نوع پرسپترون چندلایه در چارچوب چهار ساختار اطلاعاتی استفاده شد. ساختار اوّل، شامل میانگین اطلاعات دمای حدّاکثر هوا، دمای حدّاقل هوا، حدّاکثر رطوبت نسبی هوا، حدّاقل رطوبت نسبی هوا و میانگین تبخیر در مقیاس زمانی ماهانه و ارتفاع سطح ایستابی ماه پیش بود. در ساختار دوم از اطلاعات سطح ایستابی در یک، دو، سه و چهار ماه پیش استفاده شد. در ساختار سوم، افزونبر اطلاعات ساختار شمارهی دو، میانگین سطح ایستابی ماه مورد نظر و میانگین سطح ایستابی ماه پیش هم بهکار گرفته شد. ساختار چهارم، براساس میانگین سطح ایستابی ماه مورد نظر، میانگین سطح ایستابی ماه پیش و اطلاعات هواشناسی ماهانه تعریف شد. ساختار سوم با آرایش 1-4-4-6، بهعنوان ساختار مناسب با 9/1 درصد خطا در مقایسه با مقادیر واقعی پیشنهاد شد که نشاندهندهی اهمّیّت بهکارگیری عوامل سطح ایستابی سالهای گذشته، در ورودی شبکهی عصبی است. اجرای مدل بهینهی شبکهی عصبی، افت سطح ایستابی را 18/1 متر، بهازای 9/1 درصد خطا برآورد کرد. جذر میانگین مربّعات خطا در مدل بهینهی شبکهی عصبی با آرایش 1-4-4-6 بر مبنای قانون آموزش لونبرگ مارکوات و تابع محرک سیگموئید، در مقابل تغییرات واقعی سطح سفره 44/0 متر با ضریب تعیین 99/0 بهدست آمد. با توجّه به دقّت مناسب مدل و روند کاهندهی حاکم بر سفره، میتوان استفاده از شبکهی عصبی مصنوعی برای تصمیمگیری در مدیریت دشت را، بهعنوان ابزاری با سرعت و دقّت مناسب در شبیهسازی سطح آب زیرزمینی دشت ملایر، توصیه کرد.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23946_18b009e580284b95d880d87929a86f9d.pdf
2012-02-20
17
28
آب زیرزمینی
دشت ملایر
شبکهی عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه
شبیه سازی
مدل سازی
حمید
زارع ابیانه
zareabyaneh@gmail.com
1
دانشیار گروه مهندسی آبیاری، دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
مریم
بیات ورکشی
zare20003@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد رشتهی آبیاری و زهکشی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
صفر
معروفی
zare20002@gmail.com
3
دانشیار گروه مهندسی آبیاری، دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
AUTHOR
علیرضا
ایلدرومی
zareabyaneh2@gmail.com
4
استادیار گروه آبیاری دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه ملایر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مکانیابی نواحی مستعدِّ کشت کلزا در منطقهی سرپل زهاب
این پژوهش به مطالعه و مکانیابی مناطق مناسب برای کشت کلزا در شهرستان سرپل زهاب با استفاده از مدلسازی آماری پرداخته است. برای این کار، آمار بلندمدّت هواشناسی شهرستان طیّ 15 سال، مورد استفاده قرار گرفته است. برای تهیّهی نقشهها در سیستم اطلاعات جغرافیایی و نیز، تحلیل و مقایسهی دادهها از ایستگاههای اسلامآباد غرب، روانسر و قصر شیرین استفاده شده است. با توجّه به برآوردهشدن نیاز دمایی، تاریخهای آغاز و پایان هر کدام از مراحل رشد کلزا بهدست آمد. مقدار آب مورد نیاز و مقدار بارش رخ داده در مراحل رشد گیاه نیز، محاسبه شد. تمامی عناصر و عوامل مؤثّر در رشد و عملکرد بهینهی کلزا در مدلسازی مورد استفاده قرار گرفته که در هر مرحله، تعدادی از آنها حذف شدند. به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی برای هرکدام از متغیّرهای نهایی اقدام به تهیّهی نقشه شده و سپس مدل نهایی مورد آزمون قرار گرفت و با مطالعات میدانی، نقشهی نهایی با واقعیّت منطقه انطباق داده شد. بر اساس نتایج بهدستآمده در منطقهی مطالعاتی، مقدار درجه/ روز مورد نیاز کلزا بهخوبی برآورده میشود؛ اما در ابتدا و انتهای فصل رشد با تنش آبی مواجه میشود. بهترین و معنادارترین مدل Backward با متغیّرهای میانگین سالانهی بارش طیّ دورهی رشد، میانگین دمای خاک طیّ دورهی کاشت تا روزت، اوّلین یخبندانهای پاییزه و میانگین بارندگی در دورهی گلدهی و تشکیل غلاف بهدست آمده است. با استفاده از آمار واقعی محصول کلزا در سطح شهرستان، مدل مورد آزمایش قرار گرفت که با احتمال 97درصد، نتیجه قابل اعتماد است. نتایج حاصل از مطالعات میدانی نیز با خروجی مدل همخوانی دارد، بهگونهای که 41 درصد از مساحت منطقهی مطالعاتی برای کشت مناسب و 59 درصد ضعیف و نامناسب است.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23947_06e5363a250d3c9a7dd636e412c846f6.pdf
2012-02-20
29
48
رگرسیون چند متغیّره
سرپل زهاب
کلزا
مکانیابی
حسن
لشکری
dr_lashkari61@yahoo.com
1
دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
علی
رضایی
rezae.1362@yahoo.com
2
کارشناس ارشد اقلیمشناسی در برنامهریزی محیطی، دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و اصلاح مدل مناسب تبخیر و تعرّق بالقوّه برای ایران
هدف اصلی این پژوهش، اصلاح و بومیسازی مدل تبخیر و تعرّق بالقوّهی مناسب برای ایران است. بنابراین، این پژوهش متشکّل از سه مرحلهی اصلی: 1- خوشهبندی کشور براساس مؤلّفههای آبوهوایی مؤثّر بر تبخیر و تعرّق؛ 2- آزمون نتایج استخراج شدهی تبخیر وتعرّق با استفاده از رابطههای پیشنهادی و مقادیر تجربی (تشت تبخیر و لایسیمتری) و 3- اصلاح و بومیسازی معادلهی تبخیر و تعرّق منتخب با استفاده از دادههای مشاهداتی است. برای این پژوهش، از هشت متغیّر آبوهوایی، میانگین اختلاف دما، میانگین حدّاقل، حدّاکثر رطوبت نسبی، مقادیر ساعت آفتابی، مقادیر بارش ماهانه، روزهای با بارش بالاتر از 10 و 5 میلیمتر، فراوانی مقادیر رخداد سرعت متوسّط باد بالای 5 نات بر ثانیه، برای یک دورهی 26 ساله از 1980 تا 2005 و برای 64 ایستگاه سینوپتیکی و کلیماتولوژی کشور استفاده شده است. هدف از انتخاب این متغیّرها، خوشهبندی ایستگاههای مورد مطالعه، بر اساس فراسنجهای تأثیرگذار بر تبخیر و تعرّق است تا بتوان پس از این مرحله، برای هر خوشه، براساس تشابه ایستگاهها از نظر تبخیر و تعرّق، ضرایب اصلاحی مشابهی را اِعمال کرد. در انجام خوشهبندی، بهترین حالت بهشکل شش خوشهای معرّفی شد. همچنین نتایج واسنجی چهار روش تورنث وایت، بلانی کریدل، جنسن ـ هیز و هارگریوز ـ سامانی نشان داد که روش بلانی کریدل همخوانی بهتری با شرایط محیطی را ارائه میدهد. در انتها، با استفاده از دادههای لایسیمتر، معادلهی بلانی کریدل برای ماههای مختلف هر شش خوشهی مطالعاتی اصلاح و بومیسازی شد.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23948_750a67437e0562132339d0d309180b0e.pdf
2012-02-20
49
68
ارزیابی و استخراج مدل
ایران
تبخیر و تعرّق بالقوّه
خوشهبندی
دادههای تجربی
غلامرضا
روشن
ghr.roshan2@gu.ac.ir
1
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان، گرگان
AUTHOR
فرامرز
خوش اخلاق
fkhosh@ut.ac.ir
2
استادیار اقلیمشناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
مصطفی
کرمپور
fkhosh4@ut.ac.ir
3
دانشجوی دکترای اقلیمشناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش اشکال و فرایندهای ژئومورفولوژی در کیفیت سنگدانهها در حوضهی آبخیز خرّمآباد
لندفرمها و فرایندهای ژئومورفولوژی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در حجم، پراکندگی و کیفیت مصالح ساختمانی، بهویژه سنگدانهها هستند. حوضهی مورد مطالعه در شمال شهرستان خرّمآباد و بخشی از واحد ساختمانی زاگرس چینخورده بهشمار میرود. هدف این پژوهش، بررسی نقش اشکال و فرایندهای ژئومورفولوژی در مکانیابی و کیفیت سنگدانهها در حوضهی خرّمآباد است. برای دستیابی به این هدف، نخست لندفرمها و فرایندهای ژئومورفولوژی بر اساس تصاویر ماهوارهای کویکبرد و مطالعات میدانی منطقه شناسایی شد. لندفرمهایی مانند واریزهها، مخروطافکنههای جدید و قدیم، بسترهای رودخانهای جدید و قدیم مقادیر زیادی موادّ هوازده و خردشده دارند که میتوانند بهعنوان مصالح ساختمانی استفاده شوند. برای بررسی کیفیت و مقاومت سنگدانهها، سه آزمایش مقاومت به سایش، مقاومت فشاری تکمحوری و ارزش ضربهای انجام شد. آزمایش سایش لسآنجلس برای دو نمونهی 30 کیلویی از بستر قدیم و جدید رودخانهی خرّمآباد انجام شد. برای بررسی مقاومت فشاری سنگدانهها، آزمایش مقاومت فشاری تکمحوری بهروش (D2938 : ASTM) در واریزهها، مخروطافکنههای جدید و قدیم انجام شد. برای انجام آزمایش ارزش ضربهای، 10 نمونه از سنگدانهها در لندفرمهای واریزه، بسترهای رودخانهای جدید و قدیمی، مخروطافکنههای جدید و قدیمی، برداشت و بر اساس استاندارد BS-812 و با استفاده از الک شمارهی 8، میانگین ارزش ضربهای در هر لندفرم بهدست آمد. نتایج نشان میدهد که واریزهها، مخروطافکنههای قدیم و جدید و بسترهای رودخانهای جدید و قدیم، مصالح ساختمانی با مقاومت مناسبی دارند. با وجود این، مقاومت سنگدانهها در واریزهها نسبت به دیگر لندفرمها بالاتر است. همچنین مخروطافکنههای قدیمی با توجّه به تأثیر فرایند هوازدگی، مقاومت کمتری نسبت به مخروطافکنههایجدید دارند.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23949_9c0a8e357329d5d1c3cc8c62d7e43a71.pdf
2012-02-20
69
82
خرّمآباد
سنگدانه
فرایندهای ژئومورفولوژی
لندفرمهای ژئومورفولوژی
مقاومت فشاری تکمحوری
شهرام
بهرامی
shbahrami3@sttu.ac.ir
1
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلّم سبزوار
AUTHOR
محمد علی
زنگنه اسدی
shbahrami2@sttu.ac.ir
2
استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلّم سبزوار
AUTHOR
گوهر
عزیزی پور
shbahrami@sttu.ac.ir
3
کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تربیت معلّم سبزوار
AUTHOR
کاظم
بهرامی
bahrami.gh2@gmail.com
4
کارشناس ارشد زمینشناسی مهندسی، دانشگاه تربیت مدرّس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مسیریابی بهینه در محیط GIS برای تخلیّهی اضطراری آسیبدیدگان از حوادث ناگهانی
هدف از این مقاله، توسعهی یک مدل برپایهی سامانهی اطلاعات مکانی، بهمنظور پاسخگویی به مسئلهی جستوجوی مسیر بهینه، برای تخلیّه و انتقال سریع آسیبدیدگان حوادث ناگهانی به مناطق امن از پیش تعیینشده است. در بسیاری از حوادث، بهترین گزینه، جابهجایی افراد نجاتیافته از بلایا که در منطقهی تحت تأثیر مخاطره واقع شدهاند، به مناطق امن است. پس تخلیّهی اضطراری، از نخستین مراحل مدیریت بحران بهشمار میرود که باید در کمترین زمان ممکن انجام شود. چالش اصلی در مدیریت تخلیّهی اضطراری، هدایت مردم در مسیرهای بهینه برای دستیابی به مناطق امن مورد نظر است. از اینرو، بهدلیل لزوم سرعت در تخلیّهی منطقهی تحت خطر، وجود یک طرح مسیریابی بهینه و کارآمد، بسیار ارزشمند است. مدل پایه برای مسیریابی بهینه در این پژوهش، دایجسترا است که با مقیّد شدن به پارهای شرایط خاص، برای حادثهی زلزله بهینه شده است. از آنجاکه فرایند مسیریابی برای تخلیّهی اضطراری آسیبدیدگان میبایست بهکرّات (برابر حاصلضرب تعداد بلوکهای ساختمانی در تعداد نواحی امن مربوطه) انجام پذیرد، مهمترین ویژگی الگوریتم پیشنهادی سرعت بالای آن است. قابلیّت و سرعت روش پیشنهادی، در یک شبکهی مجازی شبیهسازیشده و همچنین در یک شبکهی واقعی معابر شهری واقع در منطقهی 7 شهرداری تهران، مورد آزمون قرار گرفته است. آزمایشهای انجام شده حاکی از آن است که برای تعیین مسیر بهینه در یک شبکهی واقعی شهری با 432 گره بلوک ساختمانی، 11 گره ناحیهی امن و تعداد 1189 یال، تنها نیاز به زمانی در حدود 90 ثانیه است. قابلیّت جستوجوی چند مقصدی مدل در یک بار اجرای آن، از دیگر ویژگیهای روش پیشنهادی است.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23950_a7c70c3df7a87889c4918dc65e81af31.pdf
2012-02-20
83
100
تخلیّهی اضطراری
زلزله
مسیریابی بهینه
نظریهی گراف
محمد
طالعی
taleai@kntu.ac.ir
1
استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران
AUTHOR
محمد
سعادت سرشت
taleai4@kntu.ac.ir
2
استادیار دانشگاه تهران
AUTHOR
علی
منصوریان
taleai3@kntu.ac.ir
3
استادیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران
AUTHOR
سمیه
احمدیان
taleai2@kntu.ac.ir
4
کارشناس ارشد مهندسی سیستمهای اطلاعات مکانی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی توزیع مکانی بارش سالانه با استفاده از روشهای زمینآماری (مطالعهی موردی: استان قم)
در بسیاری از مطالعات و بررسیهای منابع طبیعی و کشاورزی، بهدلیل عدم پوشش کامل ایستگاههای اندازهگیری نقطهای باران، برآورد بارش منطقهای یا تخمین بارش در مناطق خشک میان ایستگاهها ضروری است. بنابراین، آگاهی از میزان متوسّط بارندگی در یک حوضهی آبخیز، از عوامل اساسی در هیدرولوژی و طرّاحی سازه است. روشهای مختلفی برای برآورد بارش وجود دارد که ازجملهی آن میتوان به روشهای میانیابی اشاره کرد. در بیشتر موارد، یکی از روشهایِ موجودِ دلخواهِ کارشناس انتخاب و مورد استفاده قرار میگیرد که ممکن است برآورد دقیقی نباشد. هدف از این پژوهش، مشخّص کردن توزیع مکانی بارش سالانهی حوزهی آبخیز قم با استفاده از روشهای زمینآماری و مقایسهی روشهای موصوف با یکدیگر است. برای این کار، پس از جمعآوری آمار و اطلاعات مربوطه و وارد کردن آنها در محیط نرمافزار GS+و ARC GIS نسخهی 10، نقشهی همباران تهیّه و آنالیز واریوگرام منطقهی مورد مطالعه انجام شد. سپس برای ارزیابی روشهای میانیابی از روش ارزیابی متقابل و دو عامل MAE وMBE استفاده شد. در این مطالعه، دو روش زمینآماری کریگینگ و عکس فاصله با توانهای (1تا 3) برای برآورد بارش سالانه با استفاده از آمار سی سالهی ایستگاههای بارانسنجی در استان قم و اطراف آن مورد ارزیابی قرار گرفتند و برای ارزیابی دو روش فوق نیز، از معیار میانگین خطای مطلق (MAE) استفاده شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که تغییرات بارندگی سالانه، بیشتر از مدل گوسی تبعیّت میکند. در محدودهی مورد مطالعه، روش کریگینگ با MAE برابر 22/30 میلیمتر، مناسبترین روش تخمین بارندگی سالانه است و روش عکس فاصله به توان یک با MAE برابر 23/32 میلیمتر و عکس فاصله به توان دو با MAE برابر 55/33 میلیمتر وعکس فاصله به توان سه با MAE برابر1/35میلیمتر در ردههای بعدی قرار میگیرند.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23951_1077a669652e20cecc04444ef3b94231.pdf
2012-02-20
102
112
بارندگی
زمین آمار
کریگینگ و عکس فاصله
میانیابی
علیرضا
ذبیحی
zabihi.13832@yahoo.com
1
کارشناس ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری
AUTHOR
کریم
سلیمانی
2
استاد مرکز سنجش از دور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری
AUTHOR
مرتضی
شعبانی
zabihi.1383@yahoo.com
3
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور، ساری
AUTHOR
صادق
آبروش
4
کارشناس جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اندرکنش گردش جو و پوشش سطح زمین در سازوکار تشکیل و گسترش توفان های گردوغبار تابستانهی خاورمیانه (توفان گردوغبار تیرماه 1388)
توفانهای گردوغبار یکی از انواع مخاطرات جوّی هستند که در منطقهی خاورمیانه، در طیِّ سال، بارها امکان وقوع آنها وجود دارد. در دههی پیشین، رخداد این توفانها فزونی یافته که بررسی علل این افزایش وقوع و سازوکارهای تشکیل آن، توجّه پژوهشگران را بهخود جلب کرده است. هدف مقالهی پیش رو نیز، دستیابی بهشیوهی سازوکار تشکیل و فعّالیّت توفانهای گردوغبار مذکور است. در این مقاله، فراوانی توفانهای دههی 80 و گردوغبار تیرماه 1388 را با رویکردی اقلیمشناسی، همراه با در نظر گرفتن شرایط سطح زمین با استفاده از دادههای شبکهبندیشده، شامل ارتفاع ژئوپتانسیل، سمت و سرعت باد، اُمگا و فشار سطح دریا از مرکز ملّی پیشبینیهای محیطی (NCEP)، دادههای پوشش سطح زمین و خاک مورد استفاده در مدل اقلیمی منطقهای (RegCM) مطالعه و بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان داد که تشکیل کمفشار روی خلیج فارس و پیشروی آن تا جنوب ترکیه و مساعدت جریانهای سطوح میانی و بالایی وردسپهر با استقرار ناوه روی این سطوح، در ساحل شرقی مدیترانه، سبب ایجاد گردش چرخندی در جنوبشرق سوریه، در سطح زمین روی زمینهای بدون پوشش سطحی (پوشش گیاهی، سنگفرش بیابانی) و دارای خاک سطحی ریزدانه و گچی شده است. قرارگیری شرایط ناپایدار جوّی روی چنین خاکهایی، زمینه را برای تشکیل گردوغبار فراهم کرده است. در طیِّ روزهای بعد با حرکت به سمت شرق ناوه و عمیق شدن شرایط ناپایداری، گردوغبار با حرکت شرق سوی خود از روی ارتفاعات زاگرس عبور کرده و تمام کشور، بهاستثنای جنوبشرق را تحت تأثیر قرار داده است. آن چیزی که در این توفان گردوغبار مشهود است، همراهی شرایط گردش جو (ناپایداری با عمق مناسب) و شرایط سطح زمین (زمین بدون پوشش و خاک خشک و نرم) در ایجاد و فعّالیّت آن است.
https://jphgr.ut.ac.ir/article_23952_be00d1778e1a15919eda3ef451169f03.pdf
2012-02-20
113
130
ایران
خاورمیانه
گردش جو
گردوغبار
مصطفی
کریمی
mostafakarimi.a@ut.ac.ir
1
استادیار گروه اقلیمشناسی، دانشکدهی جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
کامیار
شکوهی رازی
mostafakarimi.a2@ut.ac.ir
2
دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزادیی، دانشگاه سمنان
AUTHOR