TY - JOUR ID - 52136 TI - شناسایی تغییرات ارتفاع ژئوپتانسیل، تاوایی و فشار تراز دریای الگوهای گردش جوی غالب مؤثر بر اقلیم ایران‎زمین JO - پژوهش های جغرافیای طبیعی JA - JPHGR LA - fa SN - 2008-630X AU - دارند, محمد AD - استادیار گروه آب‎وهواشناسی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، ایران Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 46 IS - 3 SP - 349 EP - 374 KW - ارتفاع ژئوپتانسیل KW - ایران KW - تغییرات تاوایی KW - سامانه های همدید KW - فشار تراز دریا DO - 10.22059/jphgr.2014.52136 N2 - برای انجام این پژوهش، از داده‎های میانگین روزانۀ فشار تراز دریا (SLP)، مؤلفۀ مداری باد (UWND)، مؤلفۀ نصف‎النهاری باد (VWND) و ارتفاع ژئوپتانسیل (HGT) مربوط به پایگاه دادۀ NCEP / NCAR طی بازۀ زمانی 2013- 1960 استفاده شد. به‎کمک آزمون من‌کندال، وردایی میانگین وزنی ارتفاع ژئوپتانسیل، چرخندگی و فشار تراز دریای کرنل فعالیت سامانه‌ها در سطح اطمینان 95درصد آزمون شد. برای برآورد میزان تغییرات، از تخمین‎گر شیب سن بهره گرفته شده است. یافته‌ها نشان داد که بیشترین وردایی در ترازهای 500 و 700 هکتوپاسکال رخنمود داشته است. افزایش فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل روی سامانه‌‌های چرخندی سودان و منطقۀ مدیترانه‌، به‎ویژه در فصول بارشی ایران‎زمین (پاییز و زمستان) کاهش کنش چرخندی سامانه‌ها و کاهش شیو فشار و در نهایت کاهش ناپایداری و بارش در منطقه را درپی‌ خواهد داشت. همچنین در فصل گرم سال (تابستان و بهار) کاهش چرخندگی، افزایش فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل، به کاهش بارش‌ها و افزایش پایداری منجر خواهد شد. UR - https://jphgr.ut.ac.ir/article_52136.html L1 - https://jphgr.ut.ac.ir/article_52136_1cc4008741fe94f4649963e723b1e7a1.pdf ER -