TY - JOUR ID - 65429 TI - تحلیل سری‌های زمانی بارش‌های فصلی در ایران JO - پژوهش های جغرافیای طبیعی JA - JPHGR LA - fa SN - 2008-630X AU - معصوم پور سماکوش, جعفر AU - جلیلیان, عبدالله AU - یاری, احترام AD - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران AD - استادیار گروه آمار، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران AD - کارشناس ‏ارشد اقلیم‏ شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 49 IS - 3 SP - 457 EP - 475 KW - ایران KW - بارش فصلی KW - روند KW - کفایت مدل KW - ملاک اطلاع آکائیک KW - مدل ساریما DO - 10.22059/jphgr.2017.214709.1006926 N2 - امروزه مدیریت منابع آب از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. از این رو، مطالعة بارش، به‏منزلة مهم‏ترین منبع تأمین آب، در مقیاس زمانی و مکانی بسیار حائز اهمیت است. این پژوهش در پی تحلیل، ارزیابی، و شناسایی رفتار بارش فصلی است. بدین منظور، داده‏های بارش 67 ایستگاه سینوپتیک کشور با دورۀ آماری سی‏ساله (1985ـ2014) استخراج شد. سری‏های زمانی بارش بررسی شد و بهترین مدل بر اساس ملاک اطلاع آکائیک به سری داده‏های هر ایستگاه برازش داده شد. صحت و کفایت مدل‏های ‏‏برازش‏شده به کمک نمودار مانده‏های استانداردشده، نمودار تابع خودهمبستگی مانده‏های مدل، و آزمون لیونگ- باکس ارزیابی شد. مرتبه‏های اتورگرسیو، میانگین ‏متحرک، و مرتبه‏های تفاضلی فصلی و بین‏فصلی حاصل از مدل‏های برازش‏‏شده برای بررسی وابستگی بارش‏های فصلی و بین‏فصلی و تحلیل روند سری‏های زمانی بارش فصلی بررسی شد. نتایج نشان داد برای همة ایستگاه‏های مورد مطالعه (جز بوشهر، شهرکرد، بیرجند، امیدیه ‏آغاجاری، و رشت) مدل ساریما کفایت مناسبی دارد. نتایج به‏دست‏آمده از بررسی مرتبه‏های فصلی نیز نشان داد که به‏جز ایستگاه‏های کاشان، آبعلی، دوشان‏تپه، سمنان، و شاهرود در بقیة ایستگاه‏ها بارش‏ها‏ از الگوهای فصلی تبعیت می‏کنند. همچنین، در بیشتر ایستگاه‏های مورد مطالعه (93%) روند کاهشی یا افزایشی معناداری در سری زمانی بارش ‏فصلی مشاهده نشده است. UR - https://jphgr.ut.ac.ir/article_65429.html L1 - https://jphgr.ut.ac.ir/article_65429_de4fedf0ae2bdb1d31de15171d8359a5.pdf ER -