TY - JOUR ID - 75682 TI - شناخت الگوهای دینامیکی و ترمودینامیکی بارش‌های سنگین فراگیر زمستانه ایران در بازه زمانی 1960- 2010 (مطالعه موردی بارش سنگین فراگیر 05/12/1974) JO - پژوهش های جغرافیای طبیعی JA - JPHGR LA - fa SN - 2008-630X AU - میریان, مینا AU - کرم پور, مصطفی AU - مرادی, محمد AU - قائمی, هوشنگ AD - دکترای آب‏ وهواشناسی دانشگاه لرستان، خرم ‏آباد، ایران AD - استادیار گروه جغرافیا، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم ‏آباد، ایران AD - استادیار گروه هواشناسی، پژوهشکدة هواشناسی و علوم جوی، تهران، ایران AD - استاد گروه هواشناسی، سازمان هواشناسی کشور، تهران، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 52 IS - 1 SP - 95 EP - 111 KW - بارش سنگین KW - تاوایی KW - دینامیکی KW - همگرایی KW - واگرایی DO - 10.22059/jphgr.2020.286988.1007428 N2 - پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای دینامیکی و ترمودینامیکی بارش‏های سنگین فراگیر زمستانة ایران در بازة زمانی 1960-2010 انجام گرفته است. ازاین‏رو، نخست شدیدترین دورة مرطوب در بازة زمانی پنجاه‏ساله مشخص (سال 1974) و سپس فراگیرترین روز با بارش سنگین انتخاب شد (روز 5/12/1974). در ادامه، کمیت‏های دینامیکی و ترمودینامیکی موردنظر در محیط برنامه‏نویسی فورترن 77 تعریف شد و برای تحلیل تغییرات زمانی کمیت‏ها نقشه‏های گرافیکی آن‏ها ترسیم و تحلیل شد. نتایج نشان می‏دهد در زمان رخداد بارش سنگین فراگیر، منطقة همگرایی قوی در سطح کشور شکل‏ گرفته که منطبق بر منطقة واگرایی تراز میانی جو صعود دینامیکی هوا را موجب شده است. در این شرایط، مقادیر تاوایی نسبی و تاوایی مطلق منطبق بر بخش شرقی ناوه افزایش می‏یابد. مقادیر تاوایی پتانسیلی راسبی‏- ارتل ترازهای فشاری 500 و 50 هکتوپاسکالی و سطح هم‏آنتروپی 330 کلوین نیز به‏سبب عواملی چون افزایش گرادیان دمای پتانسیل، افزایش تاوایی مطلق، و همچنین زیادشدن پایداری ایستایی در سطوح فوقانی جو افزایش می‏یابد. این شرایط نشان می‏دهد که در رخداد بارش‏های سنگین این نواحی، علاوه‏بر تغییرات دینامیک سطوح میانی و زیرین وردسپهر، تغییرات دینامیک پوشن‏‏‏سپهری نیز نقش مهمی ایفا می‏کند. UR - https://jphgr.ut.ac.ir/article_75682.html L1 - https://jphgr.ut.ac.ir/article_75682_e0731c93c459771d8d34fe95468d4931.pdf ER -