2024-03-29T08:49:36Z
https://jphgr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7535
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
صفحات آغازین
2015
12
22
1
6
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56056_1299e641990323cf7dcb44bbd2bb9850.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
کارایی الگوهای ریزمقیاس نمایی آماری SDSM و LARS-WG در شبیهسازی متغیرهای هواشناسی در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه
بهروز
سبحانی
مهدی
اصلاحی
ایمان
بابائیان
در این پژوهش، نتایج دو الگوی ریزمقیاس نمایی SDSM و مولد آبوهوایی LARS-WG با درنظر گرفتن تحلیل عدم قطعیت روی بارش روزانه، کمینه و بیشینه دمای روزانه مقایسه میشود. منطقة این پژوهش شامل ایستگاههای هواشناسی تبریز و ارومیه بهمثابة نمایندة حوضة آبریز دریاچة ارومیه است که آمار بلندمدت آنها موجود است. دورة پایه در این الگوها، دادههای دما و بارش روزانة ایستگاههای تبریز و ارومیه در دورة بلندمدت 1990-1961 است. پس از بررسی اولیة دادههای روزانه، تحلیل عدم قطعیت روی دو الگوی یادشده در دورة پایه انجام گرفت. در این مقاله، از روشهای نموداری و آماری برای مقایسة عملکرد دو روش ریزمقیاس نمایی استفاده شد. در روش نموداری قدرمطلق اختلاف دادههای الگوشده و مشاهدهشده بهصورت ماهانه برای هریک از مؤلفههای بررسیشده، روی نمودار آورده و تحلیل شد. نتایج کلی نشان داد الگوی SDSM در دو ایستگاه بررسیشده، برای کمینه و بیشینه دمای روزانه عملکرد بهتری نسبت به الگوی LARS-WG دارد؛ درحالیکه برای بارش روزانه نتایج عملکرد دو الگو تاحدودی در دو ایستگاه مشابه بود.
الگوی تغییر اقلیم
ریزمقیاس نمایی
عدم قطعیت
LARS-WG
SDSM
2015
12
22
499
516
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56046_c9a456767f92510ee8eacbf023039cbd.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
چشمانداز کارست بهمثابۀ شاخص استقراری در منطقۀ کامیاران (گذشته و اکنون)
محمد صدیق
قربانی
همواره چگونگی اثر عوامل طبیعی بر جوامع انسانی و مقدار اثرپذیری انسان از محیطهای طبیعی یکی از بحثهای مطرح در علوم جغرافیایی بوده است. در این بررسی، به چگونگی اثر کارست بر الگوهای شاخص استقراری در منطقة کامیاران پرداخته شده است. برایناساس، سه الگوی شاخص استقراری شامل الگوهای غارنشینی، نیمهکوچنشینی و یکجانشینی از راه گردآوری دادههای مربوط به هریک، تهیة نقشه و تحلیل روابط فضایی آنها با قلمروهای کارستی و غیرکارستی، بررسی شده است. براساس نتایج این پژوهش، الگوهای غارنشینی و نیمهکوچنشینی تطابق زیادی با قلمروهای کارستی منطقه داشتهاند؛ اما الگوی یکجانشینی بهصورتی متفاوت، از ساختارهای کارستی اثر پذیرفته است. نبود شرایط مناسب در داخل قلمروهای کارستی سبب پراکندگی شدید نقاط سکونتگاهی شده است. بهطورکلی، شواهد نشان میدهد درمقایسهبا قلمروهای غیرکارستی منطقه که انسان باتوجهبه قابلیت محیط و دخل و تصرف در آن، شرایط را برای زیست فراهم کرده، در قلمروهای کارستی بهدلیل پیچیدگی شرایط ژئومورفیک و هیدرولوژیک غالباً انسان تابع شرایط موجود بوده است.
غارنشینی
کارست
کامیاران
نیمهکوچنشینی
یکجانشینی
2015
12
22
517
531
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56047_5ba85257dd0994bc8aad65d22bb2abc4.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
توسعه عمودپرواز بدون سرنشین طیف نگار برای تصویربرداری هوایی اراضی کشاورزی
نیکروز
باقری
بهمنظور کاربرد سامانة سنجشازدور هوایی برای پایش و مدیریت اراضی و باغات کشاورزی، عمودپرواز بدون سرنشین طیفنگاری (کشتبان) توسعه داده شد. این سامانه شامل دو بخش اصلی هوایی و زمینی است. بخش هوایی شامل اجزای مکانیکی پرواز، بوردهای پایش و کنترل، سامانة OSD، سامانة موقعیتیابی جهانی، باتری لیتیوم- پلیمر قابل شارژ، دوربین چندطیفی و سامانة تثبیت دوربین است. بخش زمینی نیز شامل رادیوکنترل، ایستگاه گیرندة زمینی و نرمافزار پایش است. ارتباط بخشهای هوایی و زمینی بهصورت دورسنجی با برد یک کیلومتر است. بهمنظور ارزیابی عمودپرواز، چندین مرحله پرواز انجام گرفت و قدرت مانورپذیری و پایداری دستگاه بررسی شد. همچنین تصاویر چندطیفی برداشتشده پردازش و کیفیت آنها ارزیابی شد. براساس نتایج این پژوهش، توانتفکیک زمینی در ارتفاع پروازی 250-10 متر برابر با 95-6/3 میلیمتر در پیکسل بهدست آمد.همچنین صحت کلی نقشة طبقهبندیشدة 94 درصد و ضریب کاپا 90/0 بهدست آمد. بهطورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد عمودپرواز بدون سرنشین طیفنگار قادر به تصویربرداری هوایی چندطیفی با توان تفکیک مکانی زیاد است.
پرندة بدون سرنشین
سنجشازدور
دوربین چندطیفی
طیفنگار
کشاورزی دقیق
2015
12
22
533
546
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56048_d64ef44ff06660f93a28b7c6ff6089cd.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
تعیین الگوریتم بهینه برای پهنهبندی یخبندانهای بهاره و پاییزه در استان کردستان با استفاده از تصاویر NOAA-AVHRR
فیروز
مجرد
محمد رامیار
یوسف نژاد
امان الله
فتح نیا
یخبندان پدیدۀ زیانبار اقلیمی است که فعالیتهای مختلف انسانی و فرایندهای زیستی را تحت تأثیر قرار میدهد. تصاویر ماهوارهای بهدلیل پیوستگی و تکرارپذیری دادههای آن، روش مناسبی برای بررسی یخبندان است. در این پژوهش با استفاده از تصاویرNOAA-AVHRR به تعیین الگوریتم بهینه برای شناسایی و استخراج پهنههای یخبندان بهاره و پاییزه در استان کردستان در سالهای 2001 تا 2010 پرداخته شده است. پس از تعیین روزهای یخبندان در هفت ایستگاه هواشناسی منطقه، 24 تصویر گذر شبانه برای بررسی دما و صد تصویر گذر روزانه برای محاسبة شاخص NDVI و قابلیت انتشار انتخاب و ارزیابی شد. برای محاسبة دمای سطح زمین، باندهای حرارتی چهارم و پنجم تصاویر گذر شبانه در سه الگوریتم پرایس، کول و اولیویری بهکار گرفته شد. براساس نتایج، الگوریتم کول در برآورد دمای سطح زمین بهدلیل خطای کمتر و نیز همبستگیهای قوی و معنیدار در مقایسه با دماهای مشاهداتی، عملکرد بهتری نسبت به دیگر الگوریتمها داشت. بنابراین، این الگوریتم در تهیۀ نقشههای نهایی پهنهبندی یخبندان استان کردستان استفاده شد. نگاه کلی به نقشهها، تأثیر مهم ارتفاعات را بر وقوع یخبندانهای شبانه در منطقه -هم از نظر شدت و هم از نظر گسترش- بهخوبی نشان میدهد.
استان کردستان
پهنهبندی
تصاویر ماهوارهای NOAA
یخبندانهای بهاره و پاییزه
2015
12
22
547
562
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56049_31f02746561d061864f116ee79b207d5.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
ارزیابی تناسب اراضی در بستر تغییرات اقلیمی (مورد مطالعه: کشت کلزا در استان آذربایجانغربی)
رشید
سعیدآبادی
محمدسعید
نجفی
شعیب
آب خرابات
این پژوهش بهمنظور بهدست دادن روشی برای ارزیابی تغییرات تناسب اراضی در دورههای آینده باتوجهبه وقوع تغییرات اقلیمی، برای کشت کلزا و در استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. بهاینمنظور، پس از شناسایی نیازهای رویشی کشت کلزا، از الگوی LARS-WG و شبکة عصبی و براساس نتایج الگوی HADCM3 و تحت دو سناریوی A1 و B1 استفاده شد. سپس نیازهای رویشی کلزا بهصورت رقومی برای دورة 2010-1987 و سه دوره در آینده آمادهسازی شد. برای تعیین درجة اهمیت معیارها، از روش دیماتل و تحلیل شبکه استفاده شد. براساس نتایج، روش مطرحشده قابلیت الگوسازی اثر تغییرات اقلیمی در تناسب اراضی را دارد. اجرای این روش برای کشت کلزا نشان میدهد که تغییرات دما و بارش سبب کاهش اراضی بسیار مناسب و مناسب برای کشت این محصول میشود؛ بهطوریکه اراضی مناسب کشت این محصول از 47 درصد در دورة پایه به 34 درصد در آینده تغییر خواهد یافت. همچنین، باوجود تغییرات دما و بارش در زمینة تغییرات اقلیمی، منابع زمینی در هر دوره به مثابة یکی از مهمترین شاخصهای نیازهای رویشی در تولید محصولات زراعی تأثیر بسزایی دارد.
آذربایجان غربی
تحلیل شبکه
تغییر اقلیم
سنجش تناسب اراضی
کلزا
2015
12
22
563
582
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56050_aa2e5ef1b83bb79f93d3e9f7af20ed7b.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
بررسی آنومالیهای حرارتی و رطوبتی بین زمان حال و پلیئستوسن و بازسازی شرایط اقلیمی با استفاده از شواهد ژئومورفیک (مورد مطالعه: حوضۀ خضرآباد-یزد)
محمد
شریفی
زهرا
فرح بخش
حوضة خضرآباد در فاصلة 30 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد واقع شده است. در این حوضه، ژئوفرمهایی وجود دارد که بهاحتمال در دورة اقلیمی متفاوتی نسبت به زمان حال بهوجود آمده است که با تحلیل آنها، برای بازسازی اقلیم گذشته تلاش شده است. برای بررسی وضعیت اقلیمی گذشته، در این پژوهش از نقشههای توپوگرافی، عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای، پژوهشهای میدانی، سامانة GPS و دادههای اقلیمی ایستگاههای هواشناسی استفاده شد. برحسب همبستگی بین ارتفاع و متوسط دمای سالانه و ارتفاع و مقدار بارش سالانه، گرادیان حرارتی و رطوبتی محاسبه شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد خط برفمرز دایمی با روشهای رایت و پورتر، در ارتفاع 2100 تا 2200 متر واقع میشده است. باتوجهبه این خط و افت آهنگ دما به مقدار 65/0 و 8/0 درجه بهازای هر 100 متر ارتفاع، مقدار تفاوت دمای کنونی با گذشته، بهترتیب معادل 92/12 و 4/13 درجة سانتیگراد محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقدار بارش سالانه در زمان گذشته 52/176 میلیمتر نسبت به میانگین امروزی بیشتر بوده است. بهعلاوه، خط تعادل آب و یخ معادل 8/4 درجه، در ارتفاع 1560متری واقع شده است.
برفمرز
پلیئستوسن
تغییرات اقلیمی
حوضة خضرآباد
دادههای ژئومورفیک
2015
12
22
583
605
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56051_e1760fb0e456ac6cc50ec0d60e828e58.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
تحلیل مکانی تغییرات بارش با در نظر گرفتن متغیرهای ارتفاع و فاصله تا دریا (مورد مطالعه: استان سیستان و بلوچستان)
ام البنین
پودینه
معصومه
دلبری
پرویز
حقیقت جو
میثم
امیری
هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات مکانی و میانیابی بارندگی ماهانه و سالانه در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روشهای تکمتغیره و چندمتغیرة زمینآماری (OK، SK، Sklm، KED، UK و COK)، روشهای قطعی (IDW، LPI، GPI و RBF) و رگرسیون خطی است. اطلاعات اولیه شامل دادههای بارندگی پنجاه ایستگاه با طول دورة آماری مشترک 25 سال (1391-1367) و اطلاعات ثانویة (کمکی) مورد استفاده در روشهای چندمتغیره شامل الگوی رقومی ارتفاع (DEM)، فاصله تا دریا، طول و عرض جغرافیایی بود. برای ارزیابی عملکرد روشها از فن اعتبارسنجی متقابل و معیارهای جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین انحراف خطا (MBE) استفاده شد. نتایج تحلیل نیمتغییرنما حاکی از همبستگی زیاد مکانی بارندگی در بیشتر دورهها با ساختار کروی است. بیشترین آستانة نیمتغییرنما مربوط به ماههای دی، بهمن و اسفند (با بیشترین مقدار بارندگی) و بیشترین شعاع تأثیر مربوط به بهمن و اردیبهشت است. نتایج اعتبارسنجی متقابل حاکی از دقت بیشتر رابطة رگرسیونی بارش- ارتفاع برای فروردین، KED برای اردیبهشت، UK برای خرداد و شهریور، RBF برای تیر، مرداد، مهر، آذر، دی، بهمن و بارندگی سالانه و SK برای آبان و اسفند است. بهطورکلی، نتایج حاکی از برتری روش قطعی RBF و روشهای زمینآماری در بیشتر دورهها بود.
بارندگی
تغییرات مکانی
رگرسیون
زمینآمار
متغیر کمکی
2015
12
22
607
636
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56052_f8780f7482454b6ec85cab357a8b064e.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
تحلیل فضایی پراکنش رطوبت در ایران
غلام عباس
فلاح قالهری
مهدی
اسدی
عباسعلی
داداشی رودباری
بخار آب موجود در جو، با جذب امواج تشعشعی با طولموج بلند بر تعادل دمای زمین تأثیر بسزایی میگذارد؛ ازاینرو، هدف اصلی این پژوهش شناسایی پراکنش فضایی رطوبت نسبی در ایران است. بهاینمنظور، ابتدا به تشکیل پایگاه دادههای شبکهای رطوبت در ایران اقدام شد؛ سپس دادههای این پایگاه در دورة آماری سیسالهای، در بازة زمانی روزانه از 01/01/1982 تا 31/12/2012 میلادی مبنای پژوهش قرار گرفت و یاختهای به ابعاد 15×15 کیلومتر بر منطقة پژوهش گسترانیده شد. بهمنظور دستیابی به تغییرات درونسالی رطوبت در ایران، از روشهای نو آمار فضایی ازقبیل خودهمبستگی فضایی موران جهانی، شاخص انسلین محلی موران و لکههای داغ با استفاده از امکانات برنامهنویسی در محیط بهره برده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که پراکنش فضایی رطوبت در ایران دارای الگوی خوشهای بالاست. در این بین، براساس شاخص موران محلی و لکة داغ، الگوهای رطوبتی در شمال، شمال غرب و شمال شرق، غرب و جنوب غرب کشور دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (الگوی رطوبتی نمناک) و بخشهای جنوب شرقی و مرکزی کشور دارای خودهمبستگی فضایی منفی (الگوی رطوبتی خشک) بوده است. در طی دورة پژوهش، بخش اعظمی از کشور (حدود نیمی از کل مساحت) دارای الگوی معناداری یا خودهمبستگی فضایی بوده است.
ایران
پراکنش فضایی
رطوبت نسبی
شاخص لکة داغ
شاخص موران
2015
12
22
637
650
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56053_b3c695470c1e947dfa348a5e6ba1a5e2.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
واکاوی سنجش دقت زمانی- مکانی بارش پایگاه دادۀ مرکز پیشبینی میانمدت جوی اروپایی (ECMWF ) بر روی ایرانزمین
محمد
دارند
سوما
زندکریمی
برای اجرای این پژوهش، مقادیر بارش شبکهای سهساعتی نسخة ERA-Interim پایگاه دادة مرکز پیشبینی میانمدت جوی اروپایی (ECMWF) بر روی گسترة ایران با تفکیک مکانی 125/0 درجة قوسی طی بازة زمانی 01/01/1979 تا 31/12/2013 استخراج شد. طی این بازة زمانی، دادههای بارش مشاهدهشده بر روی پیمونگاههای همدید و پایگاه دادة ملی اسفزاری نیز آماده شد. یافتهها نشان داد که نهتنها از نگاه هماهنگی زمانی، بلکه بهلحاظ مقدار نیز همانندی بسیار زیادی بین مقادیر برآوردشدة بارش پایگاه دادة ECMWF با مقادیر مشاهدهشدة بارش دو پایگاه ایران وجود دارد. از نگاه مکانی، بر روی رشتهکوههای زاگرس، جنوب غرب و شمال شرق کشور هماهنگی زمانی و همانندی مقادیر نسبت به دیگر مناطق گسترة ایران بیشینه است. مقدار اریبی (Bias) و ریشة دوم میانگین مربعات خطا (RMSE) بر روی هستههای پربارش سواحل جنوبی دریای خزر و زاگرس میانی نسبت به دیگر مناطق زیاد است؛ ولی مقدار خطای برآورد بارش پایگاه ECMWF در مقایسه با مقدار بارش دریافتی بر روی این مناطق، بسیار ناچیز است. نمایههای احتمال آشکارسازی (POD) روزهای بارانی، نسبت هشدار اشتباه (FAR) روزهای غیربارانی و آستانة موفقیت (CSI) پایش روزهای بارانی و غیربارانی بیانکنندة عملکرد مناسب پایگاه دادة ECMWF در شناخت درست آنها بر روی زاگرس، سواحل جنوبی دریای خزر و شمالشرق کشور است.
اسفزاری
ایران
بارش
پایگاه دادة ECMWF
2015
12
22
651
675
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56054_39b72f7183859c63eb0b955cacab7020.pdf
پژوهش های جغرافیای طبیعی
Phys Geog Res
2008-630X
2008-630X
1394
47
4
چکیده های انگلیسی
2015
12
22
1
24
https://jphgr.ut.ac.ir/article_56055_14c7871b8517b2e5da96740157474ab8.pdf