Study of Karst Development Using Recession Coefficient, Spring Death Time and Chemical and Isotope Analysis in Parav-Bistoun Massif (Kermanshah Province-West of Iran)

Authors

Abstract

توده پرآو ـ بیستون با وسعت 880 کیلومترمربع در زون زاگرس رورانده و در استان کرمانشاه واقع شده است. در این تودة کوهستانی تحت تأثیر شرایط پالئوکلیما، اشکال متنوع کارستی همچون جاما، اووآلا و دولین‌ها شکل گرفته است و با شرایط اقلیمیِ حاضر، در ارتفاعات بالاتر از 2500 متر شرایط برای فعالیت‌های کارستی فراهم آمده است. میزان توسعه کارستی، می‌تواند ضریب هیدرولیکی و سرعت تأثیرپذیری آبدهی چشمه‌ها از بارش را تحت تأثیر خود قرار دهد، به همین دلیل در پژوهش حاضر، تحولات کارستی در توده پرآو ـ بیستون براساس فاکتورهای هیدروژئولوژیکی منطقه مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. بنابراین به بررسی ویژگی‌های ایزوتوپی ـ شیمیایی، برآورد ضریب خشکیدگی، حجم ذخیره دینامیکی و تفسیر رژیم تخلیه چشمه‌های اصلی منطقه پرآو ـ بیستون (سراب برناج، سراب بیستون و سراب طاق بستان) در مقایسه با چشمه‌های دیگر واقع در زون زاگرس چین خورده (سراب شیان و سراب نیلوفر) پرداخته شده و برای مطالعه و ارائه تحلیل‌های صورت‌گرفته از داده‌های مربوط به سال آبی 1384 استفاده شده است. هیدروگراف چشمه‌ها در توده پرآو ـ بیستونِ متأثر از توسعه کارستی به‌وجود آمده، نوسان و پیچیدگی‌های بیشتری را نشان می‌‌دهد که تغذیه به‌صورت کانالیزه رخ می‌دهد و سطح تماس با عامل انحلال (آب) اندک است. میزان تریتیوم بالای چشمه‌های اطراف توده پرآو ـ بیستون به مقادیر حدی باران و آب‌های جوّی نزدیک است و میزان Co2 و C14 آنها نیز از نفوذ سریع و سطح تماس کم آب با بستر ـ به علت وضعیت کانالیزة حاکم بر منطقه ـ حکایت دارد. بررسی مقادیر ایزوتوپی چشمه‌ها همچون میزان تریتیوم، کربن 14 و فشار گازکربنیک نیز نشان دهنده کارستی بودن منطقه است. از طرف دیگر میزان ضریب خشکیدگی چشمه‌ها، ضریب آلفا و حجم ذخیره دینامیکی آنها (چشمه‌های اطراف پرآو ـ بیستون)، در مقایسه با دیگر چشمه‌ها نیز دلالت بر توسعه کارست در منطقه دارد و تغذیة مجرایی و کانالیزة چشمه‌ها را نشان می‌دهد.

Keywords