تحلیل آماری سینوپتیکی توفان های گرد و غبار استان خراسان رضوی در فاصله زمانی(2005-1993)

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده علوم زمین - دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی - دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

طوفان‌های گرد و غبار از پدیده‌های مخرب اقلیمی می باشند که همه ساله خسارت‌های جبران ناپذیری به مزارع،تاسیسات، جاده‌ها، ترافیک. وارد می نماید. این پدیده متاثر از شرایط جوی خاصی است که در صورت شناخت سازوکار تکوین و گسترش آن می‌توان از آسیب های فراوان آن کاست و یا با آن مقابله کرد. بررسی انجام شده بر روی توفان‌های گرد و غبار و ماسه در یک دوره آماری سیزده ساله(2005-1993) نشان می دهد، که ایستگاه قوچان، تربت حیدریه و کاشمر کمتر از 5 روز در سال و ایستگاه سرخس بیش از 35 روز در سال توفان گرد و غبار داشته‌اند. این تحقیق نشان داد که عمده سامانه‌های منجر به توفان های گرد و غبار از شرایط سینوپتیکی زیر پیروی می‌کنند. الف) بر روی نقشه تراز دریا در روز توفان مرکز کم فشاری در محدوده جنوب خراسان و کشور افغانستان بسته می شود. که فشار مرکزی این کم فشار عموماً کمتر از 1000 هکتوپاسکال می باشد. در مقابل مرکز پر فشاری بر روی دریای خزر و عموماً در بخش جنوبی دریای خزر بسته می شود که فشار مرکزی آن در اکثر مواقع بیش از 1015 هکتوپاسکال می باشد. ب) در تراز 850 هکتوپاسکال مرکز چرخندی در بخش شرقی و شمال شرقی افغانستان بسته می شود که زبانه چرخندی بخش جنوبی خراسان را در بر می گیرد. پربند 144 ژئوپتانسیل دکامتر در اکثر موارد، به خصوص در زمان وقوع توفان از شمال منطقه مورد مطالعه عبور می کند. در مقابل واچرخندی بر روی دریای خزر و ترکمنستان بسته می شود که ارتفاع آن در اکثر مواقع بیش از 148 ژئو پتانسیل دکامتر بالغ می شود. به این ترتیب با ایجاد شیو فشار و شیو گرمایی شدید موجب وزش بادهای شدیدی، بخصوص در نیمه جنوبی استان خراسان رضوی می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Statistical Synoptic Analysis of Dust Storm in Khorasan Razavi Province (1993-2005)

چکیده [English]

Dust storms are destructive climate Phenomenon which damage farm, installations,roads,traffic and etc indemnifiable. This Phenomena at dry and pertaining regions of the country as environmental perils, is effected by particular atmospheric condition.If the origin and extention of this phenomenon be recognized the damages can be decreased or counteracted.The studied about dust storm show thirteen – year statistical period (1993-2005). There was less than 5 days dust storm in a year in stations Ghoochan, Torbat heidarieh and Kashmar, while there was more that 35 days in sarakhs sation. This research shows that main of there system which lead to dust storm follow synoptic conditions.On The level of the map in stormy day the low – pressure center closes around the southern part of Khorasan and Afgenistan .The central pressure of this low pressure, usually less than 1000 hecto-pascul. In contrast, the high pressure center closes on the Caspian Sea and usually in its southern part.The central pressure of Caspian Sea is more than 1015 hecto-pascal in most of the time.The center of cyclone closed in easthern and north eastern part of Afganistan, at the level 850 hecto- pascal.It also, covers tongue cyclone of the southern part of Khorasan.usually 144 geo- potential curve, especially during the storm blowing pass the northern part of the case study region. In contrast anticyclone closes cover the Caspian Sea and Turkmanstan.It s height is more than 148 dca-meter geo - potential. So, the cyclone and the anticyclone cause strong winds speciall in southern part of Khorasan Razavi province, by making thermodynamic system and thermodynamic pressure

کلیدواژه‌ها [English]

  • Synoptic climtology
  • Weather systems
  • Dust Storm
  • Khorasan Razavi province