بررسی مخاطرات دما در استان کرمانشاه با تأکید بر یخبندان و امواج سرمایی

نوع مقاله : مقاله کامل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی آب‏ وهواشناسی، گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی شاخص‏ های حدی دما در استان کرمانشاه است. برای این منظور، از داده ‏های روزانة دمای 19 ایستگاه سینوپتیکی از بدو تأسیس تا 2018 و نمایه ‏های حدی دما استفاده شده است. با بررسی‏ های انجام‏ شده، مشخص شد شاخص ‏های یخبندان و امواج سرمایی بالاترین همبستگی را با سایر شاخص ‏ها دارند. از این رو، شاخص ‏های یاد شده شاخص ‏های نماینده درنظر گرفته شد و بررسی روند و نیز الگوی خودهمبستگی فضایی برای این شاخص ‏ها انجام گردید. برای بررسی روند از روش من‏- ‏کندال و برای الگوی خودهمبستگی فضایی از شاخص فضایی G* بهره گرفته شد. نتایج نشان داد شاخص یخبندان در نواحی مرتفع شرقی در تداوم‏ های 1 تا 6 روزه فراوانی بیشینه داشته و در نواحی کم ‏ارتفاع جنوب غربی روند افزایشی دارد. شاخص امواج سرمایی نیز در نواحی شرقی بیشترین فراوانی را در همة تداوم ‏ها داشته و در قسمت ‏هایی از استان روند افزایشی را نشان می‏ دهد. نتایج الگوی خودهمبستگی فضایی شاخص  G*نشان داد که الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت امواج سرمایی و یخبندان نیز بیشتر در نواحی مرتفع شرقی استان مشاهده شده است. الگوی خودهمبستگی فضایی منفی بیشتر در نیمة غربی استان یعنی نواحی مرزی عراق تشکیل شده است که این امر بیانگر نقش توزیع ارتفاعات زاگرس در تشکیل الگوی خودهمبستگی فضایی یخبندان در سطح استان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Temperature Hazards in Kermanshah Province with Emphasis on Frost and Cold Waves

نویسندگان [English]

  • Jamal Parviz 1
  • Reza Borna 2
  • Farideh Asadian 3
1 Jamal Parviz: Department of Geography, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Reza Borna: Department of Geography, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
3 Farideh Asadian: Department of Geography, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the temperature limit indices in Kermanshah province. For this purpose, daily temperature data of 19 synoptic stations from its establishment until 2018 and extreme temperature indices have been used. Studies have shown that glacial indices (IC) and cold waves (CW) have the highest correlation with other indices. Therefore, the mentioned indicators were considered as representative indicators and the trend and also the pattern of spatial autocorrelation were studied for these indicators. The I - Kendall method was used to examine the trend and the spatial index G * was used for the spatial autocorrelation model. The results showed that the glacial index in the eastern highlands has a maximum frequency for 1 to 6 days and has an increasing trend in the lowlands of the southwest. The cold wave index is also the most frequent in the eastern regions in all continuities and shows an increasing trend in parts of the province. The results of spatial autocorrelation pattern of G * index showed that the positive spatial autocorrelation pattern of cold and ice waves has been observed more in the eastern highlands of the province. The pattern of negative spatial autocorrelation is mostly formed in the western half of the province, i.e., the border areas of Iraq, which indicates the role of the Zagros elevation distribution in the formation of the glacial autocorrelation pattern in the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Limit Indices
  • Minimum Temperature
  • Maximum Temperature
  • RclimDex
  • Spatial Pattern
  • Mann-Kendall Index

مراجع

امام‏هادی، ب. و علیجانی، ب. (1383). توده‏های هوای مؤثر بر ایران در دورۀ سرد سال، مجلة تحقیقات جغرافیایی، ش 628، صص 34-53.
جهان‏بخش، س.؛ رضایی، س.؛ قاسمی، ا. و تدینی، م. .(1390) تحلیل سینوپتیکی یخبندان‏های بهارة تبریز  (مطالعة موردی: سرمای بهار 1382 و 1383)، تحقیقات جغرافیایی، س 26، ش 3، صص 1-24.
عزیزی، ق. (.(1383 ارزیابی سینوپتیکی یخبندان‏های بهاری در نیمۀ غرب ایران، فصل‏نامة مدرس علوم جغرافیایی، ش 2، صص 99-115.
علی‏آبادی، ک. و داداشی رودباری، ع.(1394) . بررسی تغییرات الگوهای خودهمبستگی فضایی دمای بیشینة ایران، فصل‏نامة مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دورة 6، ش 21،  صص 86-104.  
علیجانی، ب.؛ محمودی، پ.؛ ریگی چاهی، ا. و خسروی، پ. (1389). بررسی تداوم روزهای یخبندان در ایران با استفاده از مدل زنجیرة مارکوف، پژوهش‏های جغرافیای طبیعی، ش 73، صص 1-20.
فرج‏زاده، م. و حسینی، س. (1389). تحلیل و پهنه‏بندی زمانی- مکانی یخبندان در ایران، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه‏ای، ش 15، صص 65-90.
قویدل رحیمی، ی. و خوشحال دستجردی، ج. (1389). جستاری پیرامون سختی اقلیم زمستانی تبریز و ارتباط آن با نوسانت شمالگان، فصل‏نامة مدرس علوم انسانی، ش 1، صص179-196.
قویدل رحیمی، ی.؛ فرج‏زاده اصل، م. و حاتمی‏کیا، م. .(1395) نوسان شمالگان و نقش آن در تغییرپذیری دماهای کمینة منطقة شمال‏شرق ایران، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ش 42، صص 41-58.
کریمی، م.؛ احدی، ن.؛ محمدمرادیان، م. و رفعتی، س. (1399). واکاوی رخداد و الگوهای همدید موج‏های سرمایی ایران، پژوهش‏های جغرافیای طبیعی، ش 52، صص 165-177.
کمالی، غ. (1381). سرماهای زیان‏بخش در بخش کشاورزی ایران در قالب معیارهای احتمالاتی، فصل‏نامة تحقیقات جغرافیایی، ش 63-64،  صص 30-44.
لشکری، ح.(1387) . تحلیل سینوپتیکی موج سرمای فراگیر 1382 در ایران، پژوهش‏های جغرافیای طبیعی، ش 66 ، صص 1-18.
لشکری، ح.؛ پژوه، ف.؛ بیتار، م. و جعفری، ف. .(1394) واکاوی همدید موج‏های سرمای بهارة استان آذربایجان غربی در سال‏های 1382 و 1384، نشریة تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، ش 1، صص 75-91.
محمودی، پ.؛ خسروی، م.؛ مسعودیان، ا. و علیجانی، ب. .(1394) رابطة بین الگوهای پیوند از دور و یخبندان‏های فراگیر، جغرافیا و توسعه، ش 40، صص 175-194.
مدیری، م.؛ علی بخشی، ز.؛ خوش‏اخلاق، ف. و حنفی، ع. .(1391) شناسایی سامانه‏های همدید مؤثر در رخداد یخبندان‏های متوسط و شدید تهران، فصل‏نامة سپهر، ش 84، صص 7-20.
مسعودیان، ا. و دارند، م. .(1392) ارتباط دو الگوی دریای شمال- خزر (Ncp) و شرق اروپا- شمال شرق ایران (Enei) با بسامد رخداد سرماهای فرین دورة سرد سال ایران، فیزیک زمین و فضا، دورة 39، ش 2، صص 171-186.
میرموسوی، س. ح. و حسین بابایی، م. (1390). مطالعه توزیع زمانی -مکانی احتمال وقوع یخبندان در استان زنجان، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ش 43، صص 167-184.
هژبرپور، ق. و علیجانی، ب. .(1386) تحلیل همدید یخبندان‏های استان اردبیل ، جغرافیا و توسعه ، ش 10، صص 89-106.
Aliabadi, K. and Dadashi Rudbari, A. (1995).  Investigation of changes in spatial autocorrelation patterns of Iran's maximum temperature. Journal of Geographical Studies of Arid Areas. No. 6(21): 10-87.
Alijani, B.; Mahmoudi, P.; Rigi Chahi, A. and Khosravi, P. (2010). Investigation of the continuation of glacial days in Iran using the Markov chain model, Natural Geography Research. No. 73, PP. 1-20.
Azizi, GH. (2004). Synoptic evaluation of pervasive glaciers in the western half of Iran. Teacher of Humanities Quarterly. No. 1. PP. 99-115.
 
Farajzadeh, M. and Hosseini, S. (2010). Analysis and temporal-spatial zonation of glaciation in Iran. Journal of Geography and Regional Development. No. 15, PP. 65-90.
Ghavidel Rahimi, U and Khoshhal, D. (2010). A study on the harshness of Tabriz winter climate and its relationship with fluctuations in the north. Quarterly Journal of Teacher of Humanities. No. 1, PP. 179-196.
Ghavidel, R.; Farajzadeh Asl, M. and Hatami Kia, M. (2016). Arctic oscillation and its role in the variability of minimum temperatures in the northeastern region of Iran. Journal of Applied Research in Geographical Sciences. No. 42, PP. 41-58.
Hojbarpour, GH. and Alijani, B. (2007). Synoptic Analysis of Glaciers in Ardabil Province. Geography and Development. No. 10, PP. 89-106.
Imam Hadi, B. and Alijani, B. (2004). Air masses affecting Iran in the cold period of the year. Journal of Geographical Research. No. 628, PP. 34-53.
Jahanbakhsh, S.; Rezaei, S.; Ghasemi, A. and Tadayyoni, M. (2011). Synoptic Analysis of Tabriz Spring Frosts (Case Study: Spring Cold 2003 and 2004), Geographical Research. Vol. 26, No. 3, PP. 1-24.
Kamali, Gh. (2002). Harmful colds in Iran's agricultural sector in the form of possible criteria. Geographical Research Quarterly. No. 63-64, PP. 30-44.
Kim, J.A. and Byun, H.R. (2016). Spatiotemporal variability of the latest frosts in Korean Peninsula and causes of atmospheric circulation. Meteorology and Atmospheric Physics. 128(5): 663-675.
Lashkari , H. (2008). Synoptic analysis of the pervasive cold wave of 2003 in Iran. Natural Geography Research. No. 66, PP. 18-1.
Lashkari, H.; Pajooh, Farshad; Bitar, Mohammad and Jafari, Farzaneh (2015). Synoptic analysis of spring cold waves in West Azerbaijan province in 2003 and 2005. Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards. No. 1, PP. 75-91.
Mahmoudi, P.; Khosravi, M.; Masoudian, A. and Alijani, B. (2015). The relationship between remote connection patterns and pervasive glaciers. Geography and Development. No. 40, PP. 175-194.
Masoudian, A. and Darand, M. (2013). The Relationship between North-Caspian Sea (Ncp) and Eastern Europe-Northeast Iran (Enei) Patterns with the Frequency of Farin Cold Occurrence in the Cold Period of Iran. Earth and Space Physics. Vol. 39, No. 2, PP. 186-171.
Mirmousavi, S.A. and Hossein Babaei, M. (2011). Study of temporal-spatial distribution of the probability of glaciation in Zanjan province. Geography and Environmental Planning. No. 43, PP. 167-184.
Modiri, M.; Ali Bakhshi, Z.; Khosh Akhlagh F. and Hanafi, A. (2012). Identification of effective synoptic systems in the occurrence of moderate and severe glaciation in Tehran. Sepehr Quarterly. No. 84, PP. 2-7.
Muller, G. V.; Nunez, M. N. and Seluchi, M. E. (2000). Relationship between ENSO cycles and frost events within the Pampa Humeda region. International journal of climatology. No. 20, PP. 1619-1637.
Ord, J.K. and Getis, A. (1995). Local spatial autocorrelation statistics: distributional issues and anapplication. Geogr. Anal. 27(4): 287-306.
Papineau, J. M. (2001). Wintertime temperature anomalies in Alaska correlated with ENSO and PDO. International Journal of Climatology. Vol. 21, No. 13, PP.1577-1592.
 
پژوهش های جغرافیای طبیعی
دوره 53، شماره 2
این شماره با همکاری و مشارکت «انجمن ایرانی ژئومورفولوژی» منتشر شده است، بدینوسیله از مشارکت این انجمن در «داوری مقالات» ، «معرفی داوران» و «دبیران تخصصی » و «شرکت در جلسات و نشست های مرتبط» تشکر می گردد.
مرداد 1400
صفحه 269-286

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1399
  • تاریخ بازنگری: 15 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 19 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار