اندازه‌گیری حرکت سالیانة یخچال‌های علم‌کوه

نویسنده

چکیده

وجود آثار یخچالی یکی از مهم‌ترین مواریث اقلیمی کواترنری در پهنة ایران‌زمین به شمار می‌رود. از مهم‌ترین یخچال‌های کشور ایران می‌توان به یخچال‌های علم‌کوه و تخت سلیمان اشاره کرد. پژوهشگران ایرانی و خارجی که در مورد یخچال‌های علم‌کوه تحقیق کرده‌اند، بر این موضوع اتفاق‌نظر دارند که یخچال‌های دامنة شمالی علم‌کوه جزء یخچال‌های فعال ایران به شمار می‌رود. هدف این مقاله بررسی نظریات قبلی در مورد حرکت و فعالیت‌های یخچال‌های علم‌کوه از طریق اندازه‌گیری دقیق و ارائه نتیجه به‌صورت کمّی بوده است. برای دستیابی به این هدف، مقاطعی بر روی زبانه‌های یخچالی تعیین و علامت‌گذاری شده و سپس طی یک دورة 4 ساله و هر سال با دوربین تئودولیت مدل T16 میزان تغییرات اندازه‌گیری شده است. نتایج نشان می‌دهد که یخچال‌های علم‌کوه به‌دلیل گرم شدن اقلیم در عصر حاضر به‌تدریج در حال ذوب شدن‌اند، هرچند شواهد گویای آن هستند که در دوره‌های یخچالی گذشته، فعالیت به‌مراتب بیشتری داشته‌اند. با وجود این، در زمان حاضر در راستای طولی و در جهت شیب دره ، این یخچال‌ها در فعال‌ترین زبانة خود (زبانة علم‌چال) سالیانه 30/2 متر حرکت دارند. وجود اشکال جریانی یخرفتی، وجود هسته‌های یخی تا انتهای زبانة یخچالی و یا تغییر ضخامت یخرفت سطحی زبانه‌ها، وجود شکاف ریمای در انتهای سیرک‌های یخچالی و نیز تخریب پناهگاه کوهنوردی احداث‌شده در روی زبانة سیرک علم‌چال از مشخص‌ترین شواهد فعالیت و حرکت زبانه‌های یخچالی به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Measurement of Annual Movement of Alamkooh Glaciers

نویسنده [English]

  • m Yamani
چکیده [English]

The presence of glacial deposits is among the most important evidences of quaternary climatic changes. The Aalamkooh and Thakht-E-Solieman Glaciers are the samples of those glaciers in the Alborz Mountains. All Iranian and foreign researchers who have worked on the Alamkooh glaciers believe the glaciers of northern Alborz are parts of active ones in Iran. The objective of this research is investigation of the previous performed works about the dynamics of glaciers through strict and quantitative measuring of Glacier motions. For reaching to this objective we considered the sections on glacier tongues and marked them during a four-years period which their changes were measured per year. The results show that the Alamkooh glaciers due to global warming are gradually melting. However It seems that in glacier time their activates served much more than this time. At present, they move in deep direction of valley with the maximum rate of 2.30 m. in each year. The existence of glacier landform, ice cores by the end of glacier tongue, change of volume of surface moraine, the presence of rimaye fissure at the end of glacier cirques, and destruction of climber’s housing made on the glacier tongue are counted as the most evidences of moving and activities of the glaciers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alamkooh
  • Climatic changes
  • glacier
  • glacier erosion
  • Takht-E-Soleyman