بررسی اثرهای اقتصادی تغییرات کاربری و پوشش اراضی از طریق روش‏ های سنجش از دور و مطالعات پیمایشی اطراف بهبهان

نوع مقاله : مقاله کامل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع‌داری، دانشگاه صنعتی خاتم‏الانبیاء (ص) بهبهان، ایران

2 استادیار دانشکدة محیط زیست و منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء (ص) بهبهان، ایران

چکیده

استفاده از سنجش از دور و داده‏های سامانه‏های اطلاعات جغرافیایی در کاهش هزینه، کوتاه‏کردن زمان، و افزایش جزئیات و دقت اطلاعات تغییرات کاربری اراضی بسیار مؤثر است. در این مطالعه از تصاویر ماهواره‏ای سال‏های 1991 (TM) و 2016 (OLI) منطقة بهبهان استفاده شده است. پس از پردازش و تصحیح هندسی و تصحیح اتمسفری و طبقه‏بندی داده‏ها، به تهیة نقشه‏های کاربری اراضی منطقه اقدام شد. پس از شناسایی تغییرات کاربری اراضی، اثرهای مستقیم اقتصادی این تغییرات کاربری در ساکنان منطقه مشخص شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‏ها نشان داد سطح اراضی جنگلی، مرتعی، و آبی کاهش داشته و اراضی کشاورزی و مسکونی و اراضی رهاشده افزایش یافته است. کاهش 4/536 هکتاری کاربری جنگل و نخلستان معادل کاهش 204/958/064/25 ارزش ریالی کاربری و کاهش 21/4299 هکتاری مرتع باعث کاهش ارزش ریالی 800/462/923/2 شده است. افزایش سطح کاربری کشاورزی باعث افزایش 000/000/390/825 ریالی درآمد شده است و در نهایت در پایة زمانی مورد مطالعه ارزش ریالی تغییرات کاربری اراضی و پوشش با افزایش 813/039/864/449/194 ریالی روبه‏رو بوده است. با بررسی اثرهای این تغییرات کاربری مشخص شد که این تغییرات کاربری در اقتصاد ساکنان منطقه اثر مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Economic Effects of Land Use and Land Cover Changes through Remote Sensing Techniques and Survey Studies, Behbahan

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Shojaei 1
  • Somayeh Dehdari 2
  • Zohreh Khorsandi Koohanestani 2
1 MSc in Range Management, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology, Iran
2 Assistant Professor of Natural Resources, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology, Iran
چکیده [English]

Introduction
Human beings have always attempted to meet their requirements by using agriculture lands for many years. This is changed in such a way that today with present population with diversity of human needs and overuse of land, they created many adverse effects. Wide areas of natural resources disregarding ecological principles to meet their needs have been turned into the degraded lands, while many of these lands have not been cultivated with a high erosion potential. Having knowledge of land use and its changes and reviewing possible causes are important in planning and policy-making in the country. The ratio of land use changes can help to anticipate upcoming changes and perform appropriate actions. Remote sensing techniques can be helpful to detect changes in land-use patterns as great resources for management and planning. The aim of this study was to investigate changes in land use and land cover based on the data derived from satellite images, since these changes along with environmental effects have different impacts on the economy and living conditions of beneficiaries. In addition, the assessment of the following direct economic impacts on land use change considered living and livelihoods of all residents of the area.  
Materials and methods     
Behbehan city is located in the southeastern areas of Khuzestan and limited to the cities of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad provinces. The job activity of the majority of the villagers is agriculture and animal husbandry. There are three types of vegetation, bushes and grass cover in Behbehan. In this study, we used Landsat satellite images, Landsat TM data in 1991 and the Landsat OLI satellite images of in 2016, general aerial photographs of 1: 20000, numerical topographic map of 1: 25000, and GPS data (Etrex Model). In the first step, the satellite images were processed and geometric and atmospheric corrections are made to prepare the raw image data. Then, we have used maximum likelihood method for supervised classification. After selecting training samples of the images from 1991 to 2016, we used maximum likelihood classification in ENVI to classify the images. Using the clasification method, we divided the images into 6 classes of woods, grassland, agricultural areas, abandoned land, residential areas and water groups. The classification accuracy for image was assessed by using the kappa index. The communities affected by changes in land use were identified in order to evaluate the effects of changes on economic dimension of beneficiaries. At the end, we have analyzed the changes in economic situation of people due to landuse changes.
Results and discussion   
After classifying maximum likelihood classification in ENVI, land use maps were obtained from 1991 and 2016. The maps are related to the two time periods (1991-2016) evaluated by overlaying the two maps in GIS environment to obtain change map. The results indicate that the forest area in 1991 was 9348.93 hectares and with 4.57 percent decrease reached to 8812.53 hectares in 2016. The area of pasture is also decreased by 36.63 percent and it has decreased from 86596.92 hectares in 1991 to 82297.71 hectares in 2016. The agriculture land-use has increased 11.72% from191.61 hectares in 1991 to 1567.26 hectares in 2016. The area of abandoned lands has also increased from 15137.19 hectares in 1991 to 18413.91 hectares until now. Residential areas have also increased from 1044.27 hectares in 1991 to 2337.39 hectares in 2016. Water level is faced with a reduction in 2016 and it was more than 1399.05 hectares in 1991 and reached to 444.69 hectares in 2016, a decrease of 8.13 percent. The reduction of 536.4 acre in the use of forest and palm groves caused £ 25064958204decrease. A decrease in 4299.21 acre of pasture caused £2923462800 of devaluation. Increase in the agricultural use of lands caused increased income, equivalent to £ 825390000000.  Increase in abandoned lands caused decrease in income and consequently devaluation of £ 318168655183.  
Conclusion  
Given that in this study period, residential areas has increased due to increased urban population and immigration,  the need of people for housing has, consequently, increased. The pasture area has been reduced in this period since they are changed these lands over time in recent years. Because of increase in the use of agricultural lands and unprincipled irrigation using traditional methods, water resource and droughts are, consequently, declined in recent years. With increasing population and development of residential areas, it is needed to fix the problem and this reduces natural resources (pasture, water and forest). Although land use change and decrease in the level of natural resources during this period had not so negative complications, but continuation of this process and non-normative change of land use can have more negative consequences in the long run. Therefore, we have to determine uses which are compatible with the environmental potential and capacity of lands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Use
  • land use changes
  • Remote Sensing
  • economy of residents
  • Behbahan
آذین‏مهر، م.؛ بهره‏مند، ع.ر. و کبیر، آ. (1394). شبیه‏سازی اثر سناریوهای تغییر کاربری اراضی روی هیدروگراف جریان حوضة آبخیز دینور با استفاده از مدل هیدرولوژیکی توزیعی- مکانی WetSpa، نشریة علمی- پژوهشی مهندسی و مدیریت آبخیز، 7(4): ۵۰۰ـ510.
آسوده، م. (1393). مطالعة اثرات اقتصادی تغییرات کاربری و پوشش اراضی با استفاده از روش‏های سنجش از دور و مطالعات پیمایشی در جنوب اصفهان، پایان‏نامة کارشناسی ارشد.
ابراهیمی، پ.؛ اصلاح، م. و سلیمی کوچی، ج. (1395). بررسی کارایی مدل زنجیره‏ای مارکوف در برآورد تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‏ای Landsat، نشریة علمی- پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 10(34): ۸۵ـ۹۳.
جوزی، س.ع.؛ رضایان، س. و بندیان، س.س. (1393). بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی تخریب جنگل‏های دو هزار و سه هزار تنکابن، نشریة علوم و مهندسی محیط زیست، 1(3): ۲۷ـ40.
درویش‌صفت، ع.ا. (1377). برآورد صحت نقشه‌های موضوعی پایگاه داده GIS. پنجمین همایش سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی، تهران، ایران.
رضوانی، م.‏ر. (1390). توسعة گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، چ۲، انتشارات دانشگاه تهران.
روستا، ز.؛ منوری، س.م.؛ درویشی، م. و فلاحتی، ف. (1391). کاربرد داده‏های سنجش از دور RS و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS در استخراج نقشه‏های کاربری اراضی شهر شیراز، مجلة آمایش سرزمین، 4(6): 149- 164.
سنجری، ص. و برومند، ن. (1392). پایش تغییرات کاربری/ پوشش اراضی در سه دهة گذشته با استفاده از تکنیک سنجش از دور (مطالعة موردی: منطقة زرند کرمان)، مجلة کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی، 1: 66-57.
علیزاد گوهری، ن.؛ لطیفی، م.؛ نصری، م.؛ یگانه، ح. و سرسنگی، ع.‏ر. (1391). تشخیص تغییرات استفاده از زمین در شهر نائین با استفاده از دادة ماهواره‏ای لندست، مجلة علمی‏- پژوهشی خاورمیانه، 11(4): ۴۳۹ـ444.
فیضی‏زاده، ب. و حاج میر رحیمی، م.و. (1387). آشکار‏سازی تغییرات کاربری اراضی شهرک اندیشه با استفاده از روش طبقه‏بندی شی‏‏گرا، همایش ژئوماتیک، سازمان نقشه‏برداری کشور: ۱ـ10.
قربانی، س.؛ زرع کار، ا.؛ کاظمی، ب. و یاوری، ا.م. (1392). برآورد خسارت عملکرد حفاظت از منابع آبی در جنگل با استفاده از سنجش از دور (مطالعة موردی: جنگل‏های چالوس)، مجلة کاربرد سنجش از دور و GIS در علوم منابع طبیعی، 1: ۲۷ـ۳۷.
قربانی، م.؛ مهرابی، ع.ا.؛ ثروتی، م.ر. و نظری سامانی، ع.ا. (1389). بررسی تغییرات جمعیتی و اثر‏گذاری‏های آن بر تغییرات کاربری اراضی (مطالعة موردی: منطقة بالای طالقان)، نشریة مرتع و آبخیزداری، مجلة منابع طبیعی ایران، 63(1): ۷۵ـ 88.
محمد‏اسماعیل، ز. (1389). پایش تغییرات کاربری اراضی کرج با استفاده از تکنیک سنجش از دور، مجلة پژوهش‏های خاک (علوم خاک و آب)، 24(1): ۸۱- ۸۸.
محمدیاری، ف.؛ توکلی، م. و اقدر، ح. (1395). ارزیابی و پهنه‌بندی کیفیت آب زیرزمینی مناطق مهران و دهلران از لحاظ کشاورزی با روش‌های زمین‌آمار، مجله علمی- پژوهشی علوم و مهندسی آبیاری، 39(4): 71- 83.
مشیری، س.ر. و قماش‏پسند، م.ت. (1391). تحلیلی پیرامون اثرات و پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان در دهة اخیر، نشریة چشم‏انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، 7(21): ۱ـ 13.
مطیعی لنگرودی، س.ح.؛ رضوانی، م.ر. و کاتب ازگمی، ز. (1391). بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در نواحی روستایی (مطالعة موردی: دهستان لیچارکی حسن‏رود بندرانزلی)، مجلة پژوهش و برنامه‏ریزی روستایی، 1: ۱ـ23.
مهدوی، م.؛ قدیری معصوم، م. و محمدی یگانه، ب. (1382). نقش منابع طبیعی (مطالعة موردی: طالقان)، پایان‏نامة کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
میرعلیزاده فرد، س.‏ر. و علی‏بخشی، س.‏م. (1395). پایش و پیش‏بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیرة مارکوف و مدل‏ساز تغییر کاربری اراضی (مطالعة موردی: دشت برتش دهلران، ایلام)، نشریة سنجش از دور و سامانة اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 7(2): ۳۳ـ45.
هاشمیان، م. (1383). مطالعة روش‏های ارزیابی دقت برای طبقه‏بندی داده‏های سنجیده‏شده از راه دور، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه خواجه نصیر‏‏الدین طوسی.
Alizad Gohari, N.; Latifi, M.; Nasri, M.; Yeganeh, H. and Sarsangi, A.R. (2012). Change Detection of Land Use Changes in Naein City of Using Satellite Data of Landsat, Middle-East, Journal of Scientific Research, 11(4):439-444.
Asoodeh, M. (2014). Master's thesis, A study of the economic impact of land use changes and land cover using remote sensing methods and survey studies in the south of Isfahan.
Azin Mehr, M.; Bahrehmand, A.A.R.  and Kabir, A. (2015). Simulated the effects of land use change scenarios on the hydrograph of Daynor watershed using located- distributed hydrological model, WetSpa, scientific-research, Journal of engineering and watershed management, 7(4): 500- 510.
Ebrahimi, P.; Eslah, M. and Salimi Kochi, J. (2016). The stusy of Markov chain model to estimate the efficiency of land use and land cover changes using Landsa satellite images, science and Engineering, Journal of Watershed Management in Iran, 30(34): 85-93.
Fayzizadeh, B. and Haj Mir Rahimi, M.V. (2008). Land use change detection of Andishah town using object-oriented classification in Geomatics congress, National mapping agency, p. 1-10.
Ghorbani, M.; Mehrabi, A.A.; Sarvati, M.R. and Nazari Samani, A. (2010). Evaluation of demographic change and transition effects on land use changes (Case study: Bala Taleghan area ), Journal of pasture and watershed, Journal of Natural Resources in Iran, 63(1): 75- 88.
Gorbani, S.; Zarkar, A.; Kazemi, B. and Yavari, A.M. (2013). Assessing damages on water resource conservation in the forest using remote sensing (Case Study :Chalous Forests), Journal of remote sensing and GIS applications in natural resource sciences, 1: 27-37.
Hashemian, M. (2004). Study of accuracy assessment techniques for classification of remotely sensed data MSc Thesis, K, N, Toosi University of Technology. 
Irwin, E.G. and Geoghegan, J. (2001). Theory, data, methods: developing emigration and land -use change at the watershed level: A GIS-based approach in Central Mexico, Agricultural Systems, 90: 62-78.
Jozi, S.A.; Rezaian, S. and Bandian, S.S. (2014). The study of socio-economic effects in destruction of two and three thousand jungles, Environmental Science and Engineering journal, 1(3): 27-40.
Kenneth, M. and Gunter, M. (2012). Monitoring Land-Use Change in Nakuru Kenya Using Multi-Sensor Satellite Data, Advance remote sensing, p.74-78.
Lambin, E.F. and Meyfroidt, P. (2010). Land use transitions: Socio-ecological feedback versus socio-economic change, Land Use Policy, 27: 108-118.
Lopez, E.; Bocco, G.; Menduza, M.; Valezquez, A. and Aguirre Rivera, J.R. (2006). Peasant emigration and land-use change at the watershed level: A GIS-based approach in Central Mexico, Agricultural systems, 90: 62- 78.
Mahdavi, M.; GhadiriMasoum, M. and Mohammadi Yeganeh, B. (2003). The role of natural Resources (Case study: Taleghan). MSc thesis, University of Tehran, Iran.
Mather, A.S.; Fairbairn, J. and Needle, C.L. (1999). The course and drivers of the forest transition: the case of France, Journal of Rural Studies, 15(1): 65-90.
Mir Alizadehfard, S.R. and Alibakhshi, I.S.M. (2016). Monitoring and forecasting of land use change by applying Markov chain model and land change modeler (Case study: Dehloran Bartash plains, Ilam), RS & GIS for Natural Resources, 7(2): 33-45.
Mohammad Ismail, Z. (2010). Land use change detection in Karaj using remote sensing techniques, Journal of preceding studies of soil (soil and water sciences), 24(1): 81-88.
Moshiri, S.R. and Qomashpasand, M.T. (2012). An analysis of the effects and consequences of changes in land use for agriculture in the central rural city of Lahijan in last decade, geographical vision magazine (human studies), 7(21): 1- 13.
Motiee Langroodi, S.H.; Rezvani, M.R. and Kateb Azgami, Z. (2012). The study of economic effects on agricultural land use changes in rural areas (Case Study: Hassan rood district of Bandar Anzali ), Research and rural planning magazine, 1: 1-23.
Rezvani, M.R. (2011). The development of rural tourism with sustainable tourism approach, Tehran, Tehran University Press, Second edition.
Roosta, Z.; Monaveri, S.M.; Darvishi, M. and Falahati, F. (2012). Application of remote sensing data , RS and geographic information system,GIS, in land use maps of the Shiraz, The land use Journal, 4(6): 149 -164.
Sanjari, S. and Boroumand, N. (2013). Monitoring changes in land use / covering the lands in the last three decades using remote sensing techniques (Case study: Zarand region of Kerman), Journal of Remote Sensing and GIS resources in natural sciences, 1: 57-66.
Tahir, F. Madad, A. Muhammad, Sh. and Inayat, Kh. (2013). Response of Community towards Gender Dysphorics, Greener Journal of  Social Sciences, 3(1): 55- 66.
Wu, Qiong; Li, Hong-qing; Wang, Ru-song; Paulussen, Juergen; He, Yong; Wang, Min; Wang, Bihui and Wang, Zhen (2006). Monitoring and predicting land use change in Beijing using remote sensing and GIS, Landscape and urban planning, Article in press.